mok.pl
Zawierciański Sylwester
Więcej
Aktualności
"Zapiski zawierciańskiego legiończyka" - ostatniego wiceprezydenta przed II WŚ. Nowa książka wydana przez MOK!
"Zapiski zawierciańskiego legiończyka" - ostatniego wiceprezydenta przed II WŚ. Nowa książka wydana przez MOK!
Miejski Ośrodek Kultury "Centrum" w Zawierciu wydał w ostatnim czasie nową publikację pt. „Zapiski zawierciańskiego legiończyka” pod redakcją Kazimierza Ciechanowicza i Pauliny Stelmaszczyk. Opracowanie zawiera zapiski Wacława Góralczyka – ostatniego przedwojennego wiceprezydenta miasta Zawiercie, uczestnika I wojny światowej oraz autora patriotycznych wierszy.
Książka została przeznaczona bezpłatnie dla mieszkańców Zawiercia, i można wypożyczyć ją w zawierciańskiej bibliotece. Jej dostępność można sprawdzić również online, na stronie www.zawiercie-mipbp.sowwwa.pl/sowacgi.php?KatID=0&typ=record&001=991052823797805066
Poniżej polecamy zapoznać się z krótką recenzją książki autorstwa Andrzeja Borkiewicza.
Po pierwsze – szczerość
Być może Wacław Góralczyk pisał swoje wiersze bez ambicji wydania ich drukiem; być może jednak – jak każdy poeta – poczułby dumę, gdyby dane mu było wziąć do ręki „Zapiski zawierciańskiego legiończyka” pod redakcją Kazimierza Ciechanowicza i Pauliny Stelmaszczyk, wydane ostatnio przez MOK „Centrum” w Zawierciu jako kolejną pozycję „Biblioteki Zawiercia”.
Kim był bohater tej publikacji? Urodził się w Zawierciu w 1897 roku, stąd w 1915 roku ruszył na wojnę i został żołnierzem Legionów Piłsudskiego. Po wojnie studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim na Wydziale Filozoficznym. Od 1924 roku pracował w zawierciańskim Magistracie, był działaczem społecznym, wreszcie w latach 1934-39 był wiceprezydentem miasta. Stanął do walki przeciwko hitlerowskim najeźdźcom we wrześniu 1939 roku, a ci nie zapomnieli mu jego patriotycznej postawy. Aresztowany i wysłany do obozu koncentracyjnego w Mauthausen-Gusen zginął tam 10 października 1941 roku. Tych kilka, niejako granicznych, faktów z życia Wacława Góralczyka jest ważne, by właściwie odczytać przesłanie jego poezji, choć warto zapoznać się z jego biogramem, pomieszczonym w „Zapiskach...”. Dzięki niemu lepiej poznamy historyczny kontekst tej twórczości, która wybuchła młodzieńczą lawą wersów, metafor o romantycznej proweniencji, wywiedzionych z ducha poezji walczącej o Niepodległą tak słowem, jak jej autor walczył szablą. Utwory powstałe między 1915 a 1921 rokiem mają wartość historyczną, są rodzajem poetyckiego pamiętnika młodego legionisty, który rejestrował swe doświadczenia (często bardzo dramatyczne!) i chciał je ująć w formę bardziej subtelną niż zdawkowy wpis do prywatnej kroniki I wojny światowej i pierwszych lat Niepodległej Polski.
Nie da się ukryć, że ten zbiór wierszy, powstałych na podstawie rękopisu, jaki otrzymał kilkanaście lat temu Kazimierz Ciechanowicz od rodziny autora, to bardziej dzieło dla badaczy historii regionu niż dla wyrafinowanych literaturoznawców. Bez wątpienia Góralczyk panował nad słowem, nie obce mu były wersyfikacyjne struktury, choć – takie odnosi się wrażenie – gdy ciąg skojarzeń był dla niego ważniejszy od rygorów poetyki, nie bał się łamać konwencje, zmieniać metrum wiersza, odstępować od regularnego rymowania. We współczesnej poezji to standard. 100 lat temu trzeba było odwagi, by z taką dezynwolturą traktować reguły „sztuki słowa”, odwagi wiernego żołnierza Naczelnika. Tę książkę warto zatem przeczytać, pamiętając, w jakich okolicznościach powstały te wiersze i o tym, że ich autorowi przede wszystkim zależało na szczerości. Podmiot liryczny tych wierszy to sam Wacław Góralczyk, młodzieniec, żołnierz, poeta. Ilu współczesnych stać na taką odwagę?
A.B.
